رله یخچال، یک قطعه الکترومکانیکی است که در مدار های الکتریکی به کار می ‌رود و جریان الکتریکی را در مدار عبور می ‌دهد. عملکرد آن شبیه به یک کلید است که با باز و بسته کردن آن، جریان الکتریکی را در مدار جریان می دهد. برعکس کلید ها که با فشار دست کار می ‌کنند، رله با استفاده از جریان الکتریکی، باز و بسته می‌ شود.

در صورتی که دستگاه یخچال عمل نکرد، ممکن است رله دستگاه ایراد داشته باشد که به عنوان یک قطعه راه اندازی برای کمپرسور یخچال استفاده می ‌شود.

رله یخچال، با تامین انرژی سیم ‌پیچ، برای مدت کوتاهی به راه ‌اندازی کمپرسور یخچال کمک می‌ کند. در صورتی که یخچال شما روشن نشود، ممکن است رله خراب شده باشد.

با توجه به این که کمپرسور های یخچال برای کار مداوم طراحی نشده ‌اند، رله نقش مهمی در صرفه‌ جویی مصرف انرژی و ایمنی دارد. در صورتی که رله خراب شود، چرخه کمپرسور به‌ طور نادرست می چرخد و انرژی مورد نیاز برای سیم پیچ اصلی یخچال، از طریق مسیری که در بخش بیرونی کمپرسور یخچال قرار دارد، تأمین می ‌شود.

انواع رله یخچال

کمپرسور یخچال دارای دو نوع سیم ‌پیچی است. سیم پیچی اصلی (استارت) و سیم ‌پیچی ران (که به عنوان سیم ‌پیچی کمکی نیز شناخته می‌ شود). وقتی لازم است کمپرسور یخچال روشن شود، رله استارت، سیم‌پیچی استارت را در مدار قرار می دهد. در نتیجه، جریان برق به موتور یخچال متصل می ‌شود و سبب می شود موتور روشن ‌شود.

دو نوع رله برای کنترل کمپرسور یخچال وجود دارد. رله جریانی، که به عنوان رله سوزنی نیز شناخته می ‌شود، در ابتدای راه ‌اندازی کمپرسور یخچال برای تامین انرژی سیم پیچی وارد عمل می ‌شود. رله ولتاژی بین سیم ‌پیچ ران و استارت به عنوان کنترل کننده تغییرات و نوسانات ولتاژ عمل می ‌کند.

وظایف رله استارت

رله استارت در دستگاه‌ های الکتریکی، علاوه بر تامین انتقال انرژی الکتریکی به انرژی مکانیکی، نقش ‌های متعددی را ایفا می ‌کند که برای عملکرد صحیح دستگاه و حفظ ایمنی آن اساسی هستند. وظیفه اصلی آن، روشن کردن کمپرسور است که برای کارکرد صحیح دستگاه بسیار حیاتی است. همچنین، با خاموش و روشن کردن موتور، مصرف انرژی را کاهش می ‌دهد و با کنترل جریان برق، فشار موتور را کاهش داده و ایمنی آن را نیز تامین می ‌کند. رله استارت در واقع به عنوان سوپاپ اطمینان عمل کرده و در تضمین ایمنی یخچال نقش اساسی دارد.

علائم خرابی رله استارت

آگاهی از نشانه ‌های خرابی رله استارت یخچال، می‌ تواند در تشخیص سریع عیب دستگاه و اقدام به موقع برای رفع آن مفید باشد. به طور معمول، وقتی یخچال به درستی کار نمی‌ کند، ممکن است دلایل مختلفی وجود داشته باشد. از جمله علت‌ های آن، نامناسب بودن کارکرد موتور و عدم تنظیم مناسب زمان روشن و خاموش شدن است. در این موارد، خرابی رله استارت به عنوان یکی از احتمالات اولیه در نظر گرفته می ‌شود.

یکی دیگر از نشانه‌ های خرابی رله استارت یخچال، از کار افتادن موتور است. بررسی عملکرد کمپرسور یخچال نیاز به تخصص خاصی ندارد. اما به دلیل این که موتور یخچال به صورت مداوم کار نمی ‌کند و برای دقایقی خاموش می‌ شود، ممکن است توجه مصرف ‌کننده به این موضوع نباشد. با این حال، اگر کمپرسور روشن نشود، کاهش سرمای داخل محفظه یخچال قابل توجه خواهد بود که به راحتی قابل تشخیص است. در این حالت، خرابی رله استارت می ‌تواند عامل عدم کارکرد موتور باشد که وظیفه راه ‌اندازی آن را دارد.

کمپرسور یخچال به ‌صورت مداوم روشن و خاموش می ‌شود. اگر موتور یخچال به ‌صورت یک ‌سره کار کند، این نشان ‌دهنده خرابی رله استارت یخچال است. همچنین، اگر یخچال برای مدت طولانی خاموش بوده و سپس دوباره روشن شود، این نیز نشانه ‌ای از خرابی رله استارت است. در واقع، این علائم بیانگر این هستند که رله استارت خراب یا ضعیف شده و نمی ‌تواند کمپرسور را روشن کند.

از دیگر علائم خرابی رله، گرم شدن محفظه یخچال و عدم سرد شدن مواد غذایی است. این مشکل ناشی از کار نامناسب کمپرسور است. البته، مشکلاتی مانند لاستیک نامناسب درب یا اختلال در تنظیم دمای داخلی نیز می ‌تواند این مشکل را ایجاد کند. اما یکی از دلایل شایع خرابی رله استارت است.

نشانه ی دیگر خرابی رله استارت یخچال، صدای غیرمعمول موتور است. در صورتی که رله استارت به صورت صحیح کار کند، بدون شنیدن هیچ صدای خاصی، فقط صدای به کار افتادن موتور قابل توجه است. اما اگر رله استارت خراب شود و نتواند کمپرسور را روشن کند، معمولا صدایی مانند صدای تق تق شنیده می‌ شود. به دلیل این که رله استارت نمی‌تواند کمپرسور را روشن کند، فرآیند روشن و خاموش شدن موتور تکرار می‌ شود اما بی ‌نتیجه می ‌ماند و این باعث تولید صدای غیرمعمولی می ‌شود.

تفاوت رله استارت یخچال قدیمی و جدید

رله استارت یخچال قدیمی دارای یک سیم پیچ مسی بسیار ساده است و می ‌توانید آن را به سادگی شناسایی کنید. اما در یخچال‌ های جدید، شکل رله استارت متفاوت است و از رله حالت جامد استفاده می ‌شود. علاوه بر این، خرابی رله استارت در مدل ‌های جدید تر یخچال ‌ها، رایج‌ تر است و این موضوع از جمله نکات قابل توجه است.

هزینه تعویض

اختلاف قیمت در تعمیرات یخچال می ‌تواند تفاوت در استفاده از قطعات فابریک و متفرقه برای تعویض رله کمپرسور باشد. همچنین مدت زمان گارانتی برای تعویض رله موتور یخچال نیز می ‌تواند هزینه خدمات را تغییر دهد.

از علل دیگر اختلاف قیمت، عیب یابی و رفع مشکل رله کمپرسور، توسط متخصص با تجربه می باشد.

آموزش تست رله با استفاده از تجهیزات

برای تست خرابی رله استارت، نیاز است از یک اهم‌ متر یا مولتی‌ متر استفاده شود. هدف این آزمایش، بررسی وجود قطع شدگی در داخل سیم‌ پیچ یا بین پایه ‌های رله و سیم ‌پیچ است. همچنین، با استفاده از رله، می ‌توانید بررسی کنید که آیا پایه‌ هایی از رله استارت که به کمپرسور یخچال وصل می ‌شوند، اتصال کوتاه شده ‌اند یا خیر.

برای انجام این آزمایش، با استفاده از اهم ‌متر، به صورت دو به دو، مقاومت بین پایه ‌های مختلف رله را اندازه‌ گیری کنید. در صورت سالم بودن رله، باید در جفت پایه ‌های آن، مقداری بین ۱۰ تا ۱۰۰ اهم و در بقیه پایه ‌ها، مقدار صفر اهم را تشخیص دهید.

آموزش تست رله بدون استفاده از ابزار

در برخی موارد، می ‌توانید با یک نگاه کوتاه به رله استارت، خطا های آن را شناسایی کنید. اگر در اطراف پین ‌های رله خوردگی یا زنگ زدگی مشاهده شد، ممکن است یکی از علائم نقص رله استارت باشد. در برخی موارد، این خطا با تمیز کردن رله و از بین بردن زنگ زدگی برطرف می‌ شود.

البته بهتر است توجه داشت که این روشی ایمن نیست و در صورت فرسودگی قطعه، تعویض آن بهترین گزینه است. برای رله ‌های حالت جامد که سیم‌ پیچی ندارند، پس از برداشتن می‌ توانید آن‌ ها را تکان دهید و به داخل قطعه گوش کنید و در صورتی که متوجه صدای تق ‌تق ‌شدید، باید دلیل سوختن رله موتور یخچال باشد که باید تعویض گردد.

برای اطمینان از خرابی رله ‌ی راه‌ اندازی موتور یخچال، توصیه می ‌شود که از یک فرد متخصص در تعمیر محصولات برقی کمک بگیرید و از سالم بودن قطعه مطمئن شوید. برای رفع عیب، می ‌توانید از خدمات تعمیرات لوازم خانگی رضایی بهره‌ مند شوید.

آموزش تعمیر رله استارت یخچال

برای تعمیر رله استارت یخچال که به موتور متصل است، ابتدا باید یخچال را از برق قطع کنید و سپس حفاظ موتور را بردارید. سپس با استفاده از پیچ گوشتی، پوششی را از پایین کمپرسور بردارید. رله در کنار کمپرسور قرار دارد و با سه سوکت به کمپرسور متصل است. با جدا کردن سوکت ها از کمپرسور رله را آزاد کنید.

سپس نوبت تست رله استارت یخچال است. برای این کار با استفاده  از اهم ‌متر مقاومت آن را بررسی کنید. برای یک رله 12 ولتی، باید مقدار مقاومت برابر با 100 باشد. اگر مقدار مقاومت کمتر از 100 باشد، اتصال کوتاه شده است و اگر مقدار آن خیلی بیشتر از 100 باشد، به احتمال زیاد رله قطع شده است. همچنین، با توجه به وضعیت ظاهری رله، مانند زنگ‌ زدگی یا سولفاته شدن روی آن، می ‌توانید به تعویض رله استارت بپردازید.

کلام آخر

با توجه به این که قطعه ‌ی رله استارت یخچال ارزان است، پیشنهاد می‌ شود در صورتی که علائم خرابی آن را مشاهده کردید، اقدام به تعویض آن کنید. این امر به این دلیل است که عدم توجه به رله ‌ی استارت، ممکن است باعث خرابی و سوختن کمپرسور یخچال شود و در نتیجه، هزینه‌ ی بیشتری برای تعمیر آن باید پرداخت کنید.

به علت این که خارج کردن رله استارت از کمپرسور یخچال و همچنین تست کردن آن، نیازمند دانش فنی و آشنایی با استفاده از تجهیزات برقی می‌ باشد، توصیه می شود حتما به نمایندگی تعمیر یخچال مشورت کنید