آکومولاتور یک قطعه مهم در سیستم ‌های تبرید است که وظیفه جلوگیری از ورود مایع به کمپرسور را بر عهده دارد. ورود مایع به کمپرسور می ‌تواند باعث خرابی و صدمات به آن شود. آکومولاتورها قطعات ساده‌ ای هستند که قبل از کمپرسور قرار می ‌گیرند و برای افزایش عمر و عملکرد کمپرسور، به محافظت از آن می ‌پردازند. آکومولاتورها درکنار فیلتر درایر جلوی ورود رطوبت و مایع به کمپرسور را می گیرند. همچنین، تنظیم و کنترل میزان روغن که به کمپرسور برگشت می ‌شود، نیز یک وظیفه مهمی است که آکومولاتور باید انجام دهد. این قطعه به صورت افقی و عمودی تولید و استفاده می ‌شود، اما نوع عمودی آن رایج ‌تر است.

علت یخ زدن اکومولاتور

اکومولاتور، یا مایع شکن، یک قطعه فرعی اما حائز اهمیت در سیستم کمپرسور است. این قطعه در مسیر کمپرسور و قبل از مرحله ساکشن قرار می ‌گیرد و وظیفه آن جلوگیری از ورود مایعات به داخل کمپرسور است. اگر مایع بتواند به کمپرسور وارد شود، ممکن است به آن صدمه وارد کند.

در سیکل تبرید تراکمی، عمل تبخیر در اواپراتور چیلر صورت می گیرد. اگر عمل تبخیر به درستی انجام نشود و در ورودی کمپرسور به جای بخار، مایع وجود داشته باشد، آسیب جدی به کمپرسور وارد می‌ شود و در موارد شدید، کمپرسور یخ می ‌زند. برگشت مایع به کمپرسور در کمپرسورهای سردخانه و چیلر، در هنگام یخ زدگی کمپرسور و آسیب دیدن شدید آن، رخ می ‌دهد. وقتی مایع به کمپرسور بازمی گردد، باعث ترکیب روغن و مایع می ‌شود که این اتفاق غلظت و خاصیت روغن و سطوح روغن کاری را به شدت کاهش می‌ دهد. دلایل این اتفاق عبارتند از:

• سوختن هیتر کارتر کمپرسور

زمانی که روغن با مایع تبرید ترکیب می‌ شود، گرانروی روغن کاهش می‌ یابد و این باعث کاهش سطوح روغن در قطعات مختلف از جمله میل لنگ، بوش و یاتاقان می ‌شود. این اتفاق در هنگام خاموش بودن کمپرسور و سوخت گیری هیتر رخ می‌ دهد. مایع تبرید به سمت کمپرسور حرکت می کند و در کارتر با روغن ترکیب می ‌شود که باعث می‌ شود هنگام روشن شدن، کمپرسور آسیب ببیند.

• شارژ بیش از حد مایع مبرد

زمانی که مبرد به طور بیش از حد در سیستم ها استفاده می شود، به خصوص در سیستم هایی که از لوله مویین به جای شیر انبساط استفاده می شود مانند کولر گازی ها و یخچال ها، مشکلاتی پیش می آید. برای رفع این مشکلان، باید با استفاده از وزن ‌سنجی، مقدار مبرد در سیستم تنظیم شود.

• عدم گردش هوا و عمل سوختن فن در دستگاه چیلر

اگر جریان هوا به درستی و به صورت صحیح در سیستم سردخانه تامین نشود، ممکن است موجب عدم تبخیر مبرد و در نتیجه یخ زدن کمپرسور سردخانه شود. این مشکل معمولا به دلایلی مانند اشکال در عملکرد هیتر برقی، سوختگی فن‌ های خنک‌ کننده و عدم تخلیه صحیح آب دیفراست و همچنین کثیف بودن کویل حرارتی سردخانه رخ می ‌دهد. اگر کمپرسور سردخانه یخ زده باشد، باید مواردی که در بالا ذکر شد را بررسی کنید تا بتوانید این مشکل را رفع کنید.

• درست کار نکردن فن بلوور

یکی از قطعات مهم و کاربردی در سیستم سردخانه، فن بلوور است. فن بلوور هوای گرم را به داخل پنل جذب می ‌کند و پس از تماس با کویل ‌های خنک کننده، آن را به هوای سرد تبدیل می‌ کند. اگر فن بلوور دچار مشکل شود و نتواند هوا را از داخل سردخانه به بیرون منتقل کند، دمای دستگاه پایین می‌آید و یخ می ‌زند. علاوه بر این، ورود گرد و غبار به فیلتر یا سوختن موتور فن می ‌تواند باعث انسداد هوا و در نتیجه یخ زدن لوله خروجی شود.

• خرابی و عدم تنظیم شیر انبساط

اگر کمپرسور سیستم سردخانه مشکلی در برگشت مایع داشته باشد، ابتدا باید جریان آب اواپراتور را بررسی کنید. سپس، محل بالب اکسپنشن ولو را بررسی کنید تا مشکل را پیدا کنید. اگر بالب از نشیمن گاه جدا شده است یا عایق محافظ دور آن از بین رفته باشد، احتمالا کمپرسور دچار یخ زدگی می شود.

وظیفه اکومولاتور در سیستم تبرید

اکومولاتورها، به طورکلی ۴ وظیفه اصلی دارند. اولین وظیفه آن ها ذخیره انرژی است. اکومولاتورها می ‌توانند انرژی را ذخیره کنند.

به علاوه، اکومولاتورها قادر به جذب ضربات شوک و ناگهانی هستند. ضربات و لرزش ‌های ناگهانی که ممکن است در سیستم ‌ها به وجود آیند، توسط اکومولاتور جذب و از آسیب به سایر قطعات سیستم جلوگیری می کند.

همچنین، اکومولاتورها قادر به ساخت فشار تدریجی هستند. به عبارت دیگر، آن ها می‌ توانند فشار را به صورت تدریجی افزایش دهند و براساس نیاز سیستم، فشار مورد نظر را ایجاد کنند.

وظیفه دیگر اکومولاتورها ایجاد فشار ثابت است. این به این معنی است که می‌ توانند فشار سیال را در دستگاه یا سیستم در مقدار ثابت و پایدار نگه دارند.

اکومولاتورها از جنس ‌های مختلفی مانند کربن استیل، استینلس استیل و آلومینیوم تولید می ‌شوند و در بخش‌ های مختلف صنعتی استفاده می‌ شوند. آن ها یکی از تجهیزات حیاتی در صنایع و سیستم ‌های مختلف هستند.

نحوه عملکرد آکومولاتور

آکومولاتور یک دستگاه است که در سیستم‌ های تبرید استفاده می‌ شود و وظیفه جلوگیری از ورود مایع به کمپرسور را دارد. در برخی دستگاه ‌های تبریدی مانند یخچال ‌های صنعتی و سردخانه ‌های صنعتی، مایع تبرید هنوز به صورت مایع است و بخشی از آن پس از طی کردن فرایند تبرید به گاز تبدیل نمی‌ شود. ورود این مایع به داخل کمپرسور می ‌تواند باعث صدمات جدی به قطعات کمپرسور شود و همچنین لرزش و سروصدای زیادی در ساختمان کمپرسور ایجاد کند.

به منظور جلوگیری از این مشکلات، از آکومولاتور استفاده می‌ شود. آکومولاتور در قبل از بخش ساکشن کمپرسور قرار می ‌گیرد. وقتی فشار سیال مبرد به طور یکنواخت وارد دستگاه می ‌شود، در داخل آکومولاتور فشار به صورت ناگهانی کاهش می ‌یابد. این باعث ایجاد منطقه‌ ای دو فازی در داخل دستگاه می ‌شود که مایع تبرید در پایین دستگاه جمع می ‌شود و گاز در بالای آن تجمع می ‌یابد. به این ترتیب، گاز تبرید آماده ورود به بخش ساکشن و هدایت به سمت کمپرسور می ‌شود.

آکومولاتور هیدرولیک

اکومولاتورهای هیدرولیک در سیستم ‌های مختلف برای ذخیره انرژی استفاده می‌ شوند. عملکرد این وسیله، مشابه باطری‌ های قابل شارژ در دستگاه ‌های الکتریکی است. تامین جریان روغن مورد نیاز با فشار مشخص، وظیفه اصلی اکومولاتور هیدرولیک در سیستم است.

اکومولاتورهای هیدرولیک صنعتی، اکومولاتورهای هیدروپنوماتیک و انواع اکومولاتورهای گازی از پرکاربردترین نوع اکومولاتور هیدرولیک هستند. در اکومولاتورهای هیدرولیک، از یک گاز خنثی استفاده می ‌شود و عملکرد آن بر اساس قانون بویل ماریوت در دمای ثابت و مشخص صورت می ‌پذیرد.

علت خرابی آکومولاتورها

آکومولاتورها معمولا به دلیل نشت مایع تبرید از کار می ‌افتند. همچنین، در محیط ‌های رطوبتی و شرجی، زنگ زدن و سوراخ شدن آکومولاتور می ‌تواند باعث خرابی و عدم عملکرد صحیح آن شود. عدم نصب لرزه ‌گیر مناسب و وارد شدن ارتعاشات زیاد نیز می ‌تواند منجر به خرابی آکومولاتور شود. جمع ‌شدن رسوبات در ورودی و خروجی آکومولاتور از علل دیگر است که ممکن است باعث خرابی آن شود. با این حال، با استفاده از فیلتر درایر قبل از آکومولاتور، این مشکل کاهش می ‌یابد.

نکات ایمنی در خصوص آکومولاتورها

برخی از موارد ایمنی مهم در رابطه با نصب و استفاده از آکومولاتورها را به شرح زیر است:

• تخلیه آکومولاتور: بعد از اتمام کار با دستگاه، حتما آکومولاتور را تخلیه کنید. اگر آکومولاتور تخلیه نشود، انرژی ذخیره شده در آکومولاتور می ‌تواند به دستگاه صدمه وارد کند.
• محدود کردن جریان: آکومولاتورها توانایی تخلیه سیال را با حداکثر جریان خروجی را دارند که این جریان به صورت کوتاه ‌مدت انجام می شود و باعث آسیب ناگهانی می‌ شود.
• استفاده از شیر یک ‌طرفه: همواره از شیر یک ‌طرفه استفاده کنید تا جریان سیال به سمت پمپ بازنگردد. بدون شیر یک‌ طرفه، جریان برگشتی آکومولاتور ممکن است جهت حرکت پمپ را تغییر دهد یا سرعت آن را افزایش دهد و به دستگاه آسیب برساند.
• کنترل فشار آکومولاتور: در هنگام نصب و در طول هفته اول، فشار آکومولاتور را بررسی کنید. اگر کاهش قابل توجهی در فشار مشاهده نشد، هفتگی فشار را چک کنید. سپس در صورت عدم وجود مشکل، هر ۳-۶ ماه فشار را بررسی کنید. هر زمان که فشار آکومولاتور به مقدار کمتر از فشار نامی آن می ‌رسد، حجم سیال و در نتیجه سرعت چرخش را کاهش می‌ دهد.

نکات مهم برای خرید اکومولاتور

برای خرید اکومولاتور، نکات مهمی وجود دارد که باید به آن‌ ها توجه کنید. اولا، از اطمینان حاصل کنید که اکومولاتور ظرفیت کافی برای نگهداری سیالات دستگاه شما را داشته باشد؛ به عبارت دیگر، ظرفیت آن باید حداقل ۵۰ درصد مبرد سیستم باشد. همچنین، حتما مطمئن شوید که استفاده از اکومولاتور باعث افت فشار در سیستم شما نمی ‌شود.

در ضمن، اکومولاتور باید قابلیت بازگشت مبرد را بر حسب اعداد استاندارد و میزان مورد نیاز داشته باشد. همچنین، به یاد داشته باشید که برای جلوگیری از تجمع آب روی سطح اکومولاتور، آن را عایق ‌بندی کنید. در نهایت، مهم است که اکومولاتور را در نزدیک ترین نقطه به کمپرسور قرار دهید و در هنگام نصب و نگهداری به فاصله بین این دو قطعه توجه کنید.